Erozyon Nedir Kısaca, Erezyon Nasıl Önlenir?

Erozyon Nedir Kısaca: Akarsuların, buzul ve etkin kuvvetli rüzgarların karaları aşındırmasına “erezyon” denir. Ayrıca, hava sıcaklıkları arasındaki büyük farklar sebebiyle de kayalar parçalanırlar. Kayada bir çatlak meydana gelir gelmez büyümeye adım atar. Su çatlaktan içeri girer ve havayı sıkıştırır. Sonunda kayanın parçalanmasına sebep olur. Ancak, kayalar daha fazlaca denizin sürüklediği taş ve kaya parçalarının sürtünmeleriyle aşınırlar. İlkin kayanın alt kısmı oyulur. Dik bir yar, en azından sarp bir yar meydana gelir. Sonunda üstte kalan kısım çöker. Dünyanın belirli bölgelerinde görülen Y biçimindeki vadiler, üstü pürtüklü kayalar, oluk şeklindeki vadiler buzul aşınmasının belirgin örnekleri içinde sayılabilir. En fazlaca zarar veren aşınma unsurlarından bir başkası da, yukarda değinmiş olduğumuz benzer biçimde akarsulardır. Gerçekte, akarsular diğer unsurların hepsinden daha etkindir. Yağmurlarla, toprağın üst kısmı, taş ve toprak tabakası gevşer. Yağmur sularının gevşettiği toprak ve taşları toplayan akarsular, kendi geçtikleri bölgeleri de aşındırırlar. Sonunda tüm bu taş ve kaya parçalarını, toprağı denize taşırlar. Bütün bunlardan kolayca anlaşılacağı gibi, aşınma büyük seviyede toprak kaybı anlamına gelir. ABD’deki Missisippi nehri, her gün ortalama olarak 1.5 ton kaya parçasını ve toprağı Meksika Körfezi’ne dökmektedir. Akarsuların bu negatif etkisi yüzünden, on bin yılda 30 santim genişliğinde ova kaybolmaktadır. Irmakların hızı arttıkça, taşıma gücü de artmaktadır. Bir ırmağın hızı üç kat artarsa, taşıma gücü, 729 kez artar.

Erozyon Nedir Kısaca Bilgi

Erozyon doğadaki toprağın fizyolojik ve kimyasal yöntemlerle aşınması ve toprak özel durumunu kaybederek çölleşmesidir. Erozyonun sebepleri şu şekilde sıralanabilir, öncelikli olarak orman tahribatından dolayı toprağın üst kısmının aşınması ve rüzgar su ile verimli toprakların devamlı olarak yer değiştirmesiyle oluşmaktadır. Toprağa atılan zehirli maddeler ve katı çöp maddelerinin toprağa devamlı olarak karışmasıyla toprağın toprak özel durumunu kaybetmesinden meydana gelmektedir. Erozyon bir tek toprağın üst yüzeyinde olmaz göl tabanlarında ve akarsu yataklarında da meydana gelmektedir. Su akış hızı yüksek olan akarsularda su devamlı olarak akarsu dibini aşındırır ve böylece toprak su ile taşınmış olur. Heyelanlarda toprak taşınması yaparak erozyona sebep olmaktadır. Heyelan olan bölgeler çoğu zaman fazlaca yağış alan orman bölgelerinde, topraktaki bitki örtüsünün yok olmasından dolayı toprağın yamaçlardan kayması vakasıdır. Bu da erozyona sebep olmaktadır.

Erozyon nasıl oluşur?

Arazinin Çok Engebeli ve Eğimli Olması: Eğimin fazla olması sağanak yağışların bu tür arazileri kolayca süpürmesine neden olur.
Bitki Örtüsünün Tahrip Edilmesi: Ormanların bilinçsizce kesilmesi ve orman yangınları özellikle eğimli arazilerin çıplak kalmasına neden olur. Ayrıca mera ve otlakların aşırı otlatılması, otlakların dengesini bozar.
İklimin Etkisi: Ülkemizde özellikle iç bölgelerde meydana gelen sağanak yağmurlar ve bunların sonucunda oluşan seller, bitki örtüsünün zayıf olduğu alanlarda toprakların süpürülmesine neden olmaktadır. Dere yataklarının ıslah edilmemesi ve sel taşkınları toprak erozyonunu artırıcı etkenlerdendir.
Toprağın ve Ana Kayanın Etkisi: Ana kayanın fiziksel ve kimyasal özellikleri aşınma üzerinde etkilidir. Bitki örtüsünden yoksun kumlu, killi araziler yüzey suları tarafından kolayca aşındırılarak şekillendirilir.
Arazinin Yanlış Kullanımı: Ormanların tahrip edilerek tarım alanlarına dönüştürülmesi, bozkır, çayır, ormanlık alanlardaki otlakların hayvanlara otlatılması, anız örtüsünün yakılması ve arazinin eğim yönünde işlenmesi gibi faktörler arazinin doğal dengesini bozmaktadır. Bu tür olaylar erozyonu artırmaktadır.

Türkiye’de Erozyonun Ortaya Çıkardığı Başlıca Sorunlar

Toprağın üstteki verimli kısmının sel sularıyla süpürülüp gitmesiyle tarımsal verim azalmaktadır.
Erozyon sonucu, toprakların bir kısmı denizlere, göllere ve barajlara taşınmaktadır. Bunun sonucunda da barajlar kısa sürede toprakla dolmaktadır.
Erozyonla toprakların taşındığı yerlerde verimsiz olan taşlık ve kayalık araziler ortaya çıkmaktadır.
Erozyonun günümüzdeki hızıyla devam etmesi halinde yakın gelecekte ülkemiz çölleşme sorunuyla karşı karşıya kalacaktır.

Erezyon nasıl önlenir?

Ağaçlandırma yapılması,
Meraların aşırı otlatılmaması,
Ürünlerin nöbetleşe dikilmesi,
Eğimli arazilerde, toprağın eğime dik sürülmesi,
Eğimli arazilerde sekiler (taraçalar) yapılması.

Erozyondan Korunma Yolları

Bitki örtüsü korunmalı, çıplak araziler ağaçlandırılmalıdır.
Tarla açma gibi nedenlerle ormanlar tahrip edilmemelidir.
Nadas alanları azaltılmalı, nöbetleşe ekim yaygınlaştırmalıdır.
Meraların ve otlakların aşırı otlatılması önlenmelidir.
Barajların ve göllerin su toplama alanları ağaçlandırılmalıdır.
Mera hayvancılığı yerine ahır hayvancılığı geliştirilmelidir.
Araziler eğim doğrultusunda değil, eğime dik olarak sürülmelidir.
Rüzgarların etkili olduğu alanlara rüzgarın hızını kesecek engeller yapılmalıdır.
Eğimli araziler aşırı işlenmemelidir.
Eğimli araziler taraçalandırılmalıdır.
Ürünler hasat edildikten sonra anız örtüsü yakılmamalıdır.
Akarsu yatakları ıslah edilmelidir.
Erozyonla mücadele ile ilgili olarak halk eğitilmelidir.