Abdestin farzları ve sünnetleri nelerdir?

Abdest Nedir?: Abdest, namaz kılmak için abdest almak farzdır. Yani abdest almak, namazın farzlarındandır. Abdest alınmadan kılınan namaz geçersizdir.  Abdest demek belirli uzuvları organları yıkamak ve meshetmek demektir.

Abdestin Farzı Kaçtır?

Hanefi mezhebinde abdestin farzı dörttür

1. Yüzü yıkamak
2. Elleri dirseklerle beraber bir kere yıkamak,
3. Başın dörtte birini meshetmek,
4. Ayakları topuklarla beraber bir kere yıkamak. Bu farzlardan biri eksik olursa abdest sahih değildir.

1- Yüzü Yıkamak
Yüzün bir defa yıkanması farzdır. Yüzün sınırları, saçın bittiği yerden sakal veya çene altına, kulakların köklerine kadar olan bölümdür. Gözlerin içine suyun ulaştırılması gerekmez. Ancak abdest alırken gözler sıkılmaz, tamamen açık bırakılmaz. normal bir şekilde yüz yıkanır. Dudaklar yumulduğu zaman, dışarıda kalan kısımlar yüzün sınırlarıdır. Sakal, bıyık ve kaşın altına suyu ulaştırmak gereklidir.

2- Elleri Kollarla Birlikte Yıkamak
Parmak uçlarından kol dirseklerine kadar -dirsekler de dahil- olan kısmı bir defa yıkamak farzdır. Eğer iğne ucu kadar kuru bir yer kalırsa veya tırnağının altına suyu geçirmeyecek (hamur, boya, çamur vb.) bir madde bulunursa, abdest alınmış sayılmaz. Ancak boyacıların tırnaklarındaki boyalardan kaçınmanın mümkün olmamasından dolayı bunlar abdeste zarar vermez. Tırnaklar parmak uçlarından dışarı taşacak kadar uzamış olursa o fazlalığı da yıkamak gerekir. Bir kimse abdest aldıktan sonra bu uzamış tırnağı keserse abdestini yenilemesi gerekmez. Parmakta yüzük var ve bu geniş ise abdest alırken bunu oynatmak sünnet, eğer yüzük dar ve altına su geçirmeyecek kadar parmağa oturmuşsa onu oynatmak farzdır.

3- Başı Meshetmek
Mesh, sözlükte eli bir şeyin üzerinden geçirmek demektir. İbadet hukukunda ise suyun bir vücut organına isabet etmesidir. Başın mesh edilmesindeki farz oranı alın miktarıdır. Bu miktar ise başın dörtte biridir. Mesh ederken üç veya daha fazla parmağı kullanmak gerekir. İki parmakla yapılan mesh caiz değildir. Başa giyilen sarık veya takke üzerine meshetmek geçerli değildir. kadınlar da baş örtüleri üzerine mesh edemezler.

4- Ayakları Yıkamak
Sağlam ve çıplak ayakları topuklarıyla birlikte bir defa yıkamak farzdır. Yaralı veya mestle örtülü ayakları yıkamaya gerek olmayıp sadece meshetmek yeterlidir. Bir kimsenin ayağında yarık varsa ve o yarığa su sızdırmayan bir ilaç sürülmüşse, o kimse ayağını yıkadığı zaman, su yarığın altına geçmezse bu durumda su, ayağa zarar verecekse abdest yerine getirilmiş sayılır ve bu caizdir. Ancak su zarar vermiyorsa abdest tam olarak alınmış sayılmaz. Dolayısıyla zarar vermediği takdirde yarıklara su ulaşacak şekilde yıkamak gereklidir.

Şâfiî mezhebinde abdestin farzları nelerdir?

1. Niyet,
2. Yüzü yıkamak,
3. İki kolu yıkamak,
4. Başın, az bir kısmını mesh etmek,
5. İki ayağı yıkamak,
6. Tertip [Sırayla yıkamak].

Mâlikî mezhebinde abdestin farzları nelerdir?

1. Niyet,
2. Yüzü yıkamak,
3. İki kolu yıkamak,
4. Başın tamamını mesh etmek,
5. İki ayağı yıkamak,
6. Muvalat [Ara vermeden, uzuvları peş peşe yıkamak],
7. Delk [Yıkanan yerleri ovmak].

Hanbelî mezhebinde abdestin farzları nelerdir?
Abdestin farzı altıdır. Abdestin şartları da farzdır. Bu farzlar da dahil edilince, abdestte farzlar on oluyor:

1. Niyet,
2. Besmele çekmek,
3. Ağzı yıkamak,
4. Burnu yıkamak,
5. Yüzü yıkamak,
6. İki kolu yıkamak,
7. Başın tamamını mesh etmek [Kulaklar başa dahildir],
8. İki ayağı yıkamak,
9. Tertip,
10. Muvalat.

Abdestin Sünnetleri Nelerdir?

1. Abdeste Eûzü-Besmele ile başlamak,
2. Elleri bileklere kadar yıkamak,
3. Ağzını misvak veya fırça ile yıkamak veya parmaklar ile ovalamak,
4. Abdest organlarını ara vermeden yıkamak, yani bir organ kurumadan diğerini yıkamak,
5. Yıkadığı azaları iyice ovalamak,
6. Ağzına üç kere su alıp her defasında boşaltmak,
7. Oruçlu olmadığı vakit aldığı su ile ağızına gargara yapmak,
8. Buruna sağ elle üç kere su çekmek ve her defasında sol el ile sümkürmek, (oruçlu olmadığı zaman suyu buruna iyice çekmek.)
9. Abdestte azaları yıkarken ve meshederken yukarıda anlatılan sırayı gözetmek,
10. Yıkanan her organı üç kere yıkamak,
11. Abdestte yıkamaya sağ taraftan başlamak,
12. Abdestte elleri ve ayakları yıkamaya parmaklardan başlamak,
13. Sakalı sık olan kimse sakallarını parmakları ile aralamak,
14. Parmağındaki yüzüğü oynatmak,
15. Kulakları meshetmek,
16. Boynu meshetmek,
17. Başın tamamını meshetmek,
18. Parmakların arasını aralamak.

Abdestin Adapları Nelerdir?

1. Abdest alırken mecbur kalmadıkça başkasından yardım istememek,
2. Abdest alırken suyun sıçramaması için dikkatli davranmak,
3. Kıbleye doğru yönelmek,
4. Gereksiz yere konuşmamak,
5. Niyet ederken dil ile niyet etmek,
6. Her uzvu iyice ovmak,
7. Abdest dualarını okumak,
8. Kullanılmış su ile abdest almamaya dikkat etmek,
9. Her uzvu yıkarken niyeti korumakla birlikte ” Bismillah ” demek,
10. Kulağı meshederken serçe parmaklarının uçlarıyla kulak deliklerini meshetmek,
11. Burna ve ağza suyu alırken sağ eli kullanmak,
12. Sol el ile sümkürmek,
13. Özür sahibi olmayan kimsenin namaz vaktinden önce abdest alması,
14. Abdest bittikten sonra kıbleye karşı ayakta kelime-i şahadet getirmek ve dua yapmak, biraz su içmek,
15. Durgun ve akarak yer değiştiren sular ile birikinti halindeki sulara ve Kıble’ye karşı abdest bozulmaz.