İklim nedir?

Yüzlerce km²’lik sahaları etkileyen büyük iklim gruplarına makroklima adı verilmektedir. Bununla birlikte makroklimalar içerisinde, değişik iklim özellikleri gösteren özel koşullu küçük iklim alanlarına da mikroklima denilmektedir. Genel özellikleri bakımından yeryüzünde görülen başlıca iklim tipleri sıcak iklimler, ılıman iklimler ve soğuk iklimler olarak üç gruba ayrılır. Bu iklimler kendi içlerinde yağış miktarı ve rejimi, kış ılıklığı, yıllık sıcaklık ortalamaları gibi özellikler de dikkate alınarak alt iklim tiplerine ayrılır. İklim tiplerini ayırmada en etkili ölçüt doğal bitki örtüleridir. Ayrıca bölgede yetiştirilen tarım ürünlerine bakılarak da iklim tipleri hakkında yorum yapılabilir. Yerşekillerinin yükseklik ve uzanış yönlerinin, rüzgâr ve hava kütlelerinin, kara ve deniz dağılımının farklı olması gibi nedenlerden dolayı iklim ve bitki örtüleri yeryüzünde düzenli kuşaklar oluşturamazlar.

Karasal iklim ve özellikleri

Ülkemizde Karasal İklim, İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri ile İç Batı Anadolu Bölümünde görülür. Karasal iklim ülkemizde, denizden uzak iç bölgelerimizde görülür. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır. Karasal iklimin yaşandığı Erzurum ve Kars’ta yazlar serin ve yağışlı geçer. Karasal iklimin göründüğü alanlarda, kışın sık sık don görülür. Karasal iklim karakteristik bitki örtüsü, bahar yağmurları ile çiçek açan ve yaz kuraklığı ile kuruyan bozkırlardır. Bu iklim türü özellikle deniz etkilerinden uzak bir yüksekliğin bulunduğu Doğu Anadolu Bölgesi’nde dikkat çekicidir. Bu iklimin görüldüğü Doğu Anadolu Bölgesi’nde ülkemizde en düşük sıcaklık değerlerine rastlanır ve değerler -40 ° C ve -46 ° C’ye kadar düşer. Genel özellikleri şunlardır:

  • Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve kar yağışlıdır.
  • İç Anadolu Bölgesinde maksimum yağış ilkbaharda, minimum yağış yazın düşer.
  • İç Anadolu da ortalama yağış 300-400 mm’dir.
  • İç Anadolu’nun kış sıcaklık ortalaması, 1-2°C, yaz sıcaklık ortalaması, 22-23°C, yıllık sıcaklık ortalaması ise, 10-12°C’dir.
  • Ege Bölgesinin İç batı Anadolu Bölümünde de yağışlar kıyı kesimine göre azdır.
  • Doğu Anadolu Bölgesinin kuzeydoğu kesiminde yıllık sıcaklık ortalaması, 4-6°C’dir.
  • Kuzeydoğu Anadolu’da kış sıcaklık ortalaması, -7, -10°C, yaz sıcaklık ortalaması, 17-19°C’dir.
  • Yıllık yağış miktarı, 500-600 mm’dir.
  • Güneydoğu Anadolu’da ise ortalama yağış, 400-700 mm’dir.
  • Güneydoğu Anadolu Bölgesinde kış mevsimi pek donlu geçmemekle beraber, yaz mevsiminde şiddetli kuru sıcaklar egemendir.
  • Güneydoğu Anadolu’da yıllık ortalama sıcaklık, 15-16°C, kış sıcaklığı, 3-4°C, yaz sıcaklığı ise, 30-35°C’dir.

Akdeniz iklimi ve özellikleri

Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen iklim türüdür. Yaz sıcaklığı güneş ışınlarının düşme açısına, kuraklık ise alçalıcı hava hareketlerine bağlıdır. En sıcak ay ortalaması 28-30 °C , en soğuk ay ortalaması 8-10 °C dir. Yıllık sıcaklık ortalaması 18 °C dir. Kar yağışı ve don olayı çok ender görülür. En fazla yağış kışın , en az yağış yazın düşer. Kışın görülen yağışlar cephesel kökenlidir. Cephesel yağışlar en fazla bu ikimde görülür. Yıllık yağış miktarı yükseltiye göre değişir. Ortalama 600-1000 mm arasındadır. Yağış rejimi düzensizdir. Bitki örtüsü maki’dir. Maki yaz kuraklığına dayanabilen; mersin, defne, kocayemiş, zeytin, zakkum, keçiboynuzu gibi kısa bodur ağaççıklardan meydana gelen bir bitki topluluğudur.

Görüldüğü yerler: Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler (Libya, Mısır ve İsrail hariç. Buralarda görülmeme sebebi yer şekillerinin engebesiz olmasıdır.), Avustralya’nın güneybatısı, Güney Afrika Cumhuriyetinde Kap bölgesi, Şili’nin orta kesimleri ve Kuzey Amerika’da Kaliforniya çevresinde etkilidir. Türkiye’de Akdeniz iklimi esas karakterini Akdeniz Bölgesi’nde, Torosların denize bakan yamaçlarında 800-1000 metre yüksekliğe kadar olan alanlarda gösterir. Kıyı boyunca kuzeye gidildikçe karakterinde değişiklikler görülmekle birlikte, kıyılar ve içeriye doğru uzanan grabenler boyunca görülür. Marmara Bölgesi’nde ise Güney Marmara kıyıları ile Trakya’nın Ege kıyılarında görülür. Akdeniz iklimiyle ilgili daha çok bilgiyi İklimler sayfasında bulabilirsiniz.

Karadeniz iklimi ve özellikleri

Ülkemizin kuzeyindeki Karadeniz kıyılarında görülen bu iklim, her mevsim yağışlı ve denizin termal özelliklerine sahip ılıman bir iklimdir. Bu iklimde, barometre minimumlarına ve orografik koşullara bağlı olarak yağmurlar meydana gelir. Bu iklim tipinde, yıl boyunca nadir görülen don olaylarına rağmen, sis olayı bazı yerlerde etkilidir. Bununla birlikte, bu iklim tüm kuzey kıyılarımızda aynı özelliği göstermez.

Genel özellikleri şunlardır: Her mevsim yağışlıdır.Doğu Karadeniz Bölümünde maksimum yağış sonbaharda, minimum yağış ilkbaharda düşer. Yıllık yağış miktarı 2000-2500 mm’dir.Batı Karadeniz Bölümünde maksimum yağış sonbaharda, minimum yağış ilkbaharda düşer. Yıllık yağış miktarı 1000-1500 mm’dir.Orta Karadeniz Bölümünde ise maksimum yağış kışın, minimum yağış yazın düşer. Yıllık yağış miktarı 700-1000 mm’dir. Karadeniz ikliminin görüldüğü alanlarda kar yağışlı günlerin ortalaması 18 gündür.

  • Yıllık ortalama sıcaklık 13-15°C’dir.
  • Ocak ayı ortalama sıcaklığı 6-7°C’dir.
  • Temmuz ayı ortalama sıcaklığı 21-23°C’dir.
  • Yıllık sıcaklık farkı 13-15°C’dir.
  • Doğal bitki örtüsü ormandır.
  • Yüksek alanlarda Alpin çayırlar görülür.