Tarih

Mezopotamya uygarlıkları ve özellikleri nelerdir?

Mezopotamya uygarlıkları ve özellikleri nelerdir?

Mezopotamya nedir, ne demektir, nerededir?

Mezopotamya (Yunanca Μεσοποταμία=Mesopotamiaiki ırmak arasındaki bölge), Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölgedir. Mezopotamya Yunancada “nehirler arası” anlamına gelir. Bu bölgenin kuzeyine Yukarı Mezopotamya, güneyine Aşağı Mezopotamya denir. Bu adlandırma nehirlerin akış yönüne göre yapılmıştır. Mezopotamya Ortadoğu’da, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölgeye verilen addır. Mezopotamya’nın yaşadığımız coğrafyada şu andaki yerini belirtmek gerekirse Irak, Kuzeydoğu Suriye, Güneydoğu Anadolu ve Güneybatı İran topraklarından oluşmaktadır. Büyük bir bölümü bugünkü Irak’ın sınırlarının içinde kalan Mezopotamya, tarihte birçok medeniyetin doğduğu ve asırlar boyunca kavimlerin uğruna kan döktüğü bereketli topraklara sahip bir bölgedir.

Mezopotamya uygarlıkları nelerdir, hangileridir?

1) Sümerler (M.Ö. 4000 – M.Ö. 2350)

  •  Asya’dan gelen kavimlerce kuruldu.
  • Çok tanrılı dinlere inandılar.
  • Şehir devletleri halinde yaşayan Sümer halkını Patesi (Ensi) denilen rahip krallar yönetmiştir.
  •  Ziggurat adı verilen tapınakların en üst katını gözlemevi olarak kullandılar.
  • Önemli şehirleri Ur, Uruk, Kiş ve Lagaş’tır.
  • M.Ö. 3500’lerde yazıyı kullanan ilk devlettir.
  • Gümüşü, para yerine senet kullanarak ticareti geliştirdiler.
  • Tarihte ilk kez yazılı edebiyat alanında yazılı eserler verdiler. (Yaratılış ve Gılgamış Destanı, Tufan Hikâyesi),
  • Geometri ve aritmetiğin temellerini atmışlar, dört işlemi kullanmışlar, dairenin alanını hesaplamışlar ve çemberi 360 dereceye bölmüşlerdir.
  • Sümer ordusu atlı ve yaya birliklerinden oluşuyordu. Savaş arabaları ilk kez Sümerler’de kullanılmıştır.
  • Sümerlerde ilk yazılı kanunları yapan Lagaş Kralı Urgakina’dır.
  • Yaptıkları kanunlarda aile hukukuna önem verdikleri görülür.
  • Ay takvimini kullandılar. Yılı 360 gün, ayları30’ar günden oluşan takvimdi. Gece ve gündüz 12’şer saatten ibaretti.
  • Ekonomik yaşamın temeli tarıma dayanır.

2) Akadlar (M.Ö. 2350 – M.Ö. 2100)

Sami kökenli bir kavimdir. Sümer kültürünü Ön Asya’ya yaymışlardır. Tarihte ilk büyük imparatorluğu, ilk düzenli ve sürekli orduyu kurmuşlardır. Bütün Mezopotamya’ya hakim olmuşlardır. Çok tanrılı inanç sistemleri vardır.

  • Akadlar Sami kökenli bir kavimdir.
  • Çok tanrılı inanç sistemleri vardır.
  • Tarihte ilk büyük imparatorluğu, ilk düzenli ve sürekli orduyu kurmuşlardır. Bütün Mezopotamya’ya hakim olmuşlardır.
  • Akadlar, Sümer kültürünü Ön Asya’ya yaymışlardır.

3) Babiller (M.Ö. 2100 – M.Ö. 539)

  • Mutlak krallık şeklinde yönetilmişlerdir.
  • İlk defa laik devlet anlayışı ortaya çıkmıştır.
  • En parlak dönemleri Hammurabi dönemidir. Tarihte bilinen ilk anayasa özelliği gösteren Hammurabi Kanunları’nı oluşturmuşlardır.
  • Halk sosyal sınıflara ayrılmıştır.
  • Çok tanrılı din anlayışı hakim olup, ahiret inancı vardır.
  • Bu dönemde Babil Kulesi ve Asma Bahçeleri yapılmıştır.
  • Yahudileri tarihte ilk kez sürgüne göndermişlerdir.

4) Asurlular (M.Ö. 2000 – M.Ö. 609)

  • Asur Krallığı, Mezopotamya’nın kuzeyinde kurulmuştur.
  • Anadolu’da da ticaret kolonisi kuran Asurlular bu ticari faaliyetlerle yazıyı Anadolu’ya taşımışlar ve Anadolu’da tarih çağlarının başlamasını sağlamışlardır.
  • Kayseri yöresinde Kültepe’de Asurlulara ait birçok tablet bulunmuştur. Asurlar ticari pazarlar oluşturmuşlar ve bu pazarlara da “Karum” adı vermişlerdir.
  • Çok tanrılı dini inanışa sahiptirler. Tarihte ilk kütüphaneyi kurmuşlardır.
  • Daimi orduları ücretli askerlerden meydana gelmiştir.
  • Kaya oymacılığında ileri gitmişlerdir.
  • Nemrut Dağı’ndaki heykeller bu uygarlığa aittir.

5) Elamlılar (M.Ö. 3000 – M.Ö. 640)

  • Elam, Güneydoğu Mezopotamya’ya verilen isimdir.
  • Güzel sanatlar ve süsleme alanında büyük gelişmeler göstermişlerdir.
  • Çok tanrılı bir dini inanışa sahiplerdir.
  • Yönetim merkezi “Sus” şehridir.
  • Mezopotamya’daki en sönük medeniyettir.

Mezopotamya uygarlıklarının özellikleri nelerdir?

Uzun zaman önce insanlar Fırat ve Dicle nehirleri arasına yani Mezopotamya’ya gelip yerleşmişler. Tarım yapmaya başlamışlar ve hayvanları evcilleştirmişlerdir. Önce köyler inşa etmiş, köyler büyümüş kralların yönettiği kentlere dönüşmüş. Kentler de zamanla devletler halini almış. Tapınaklar, saraylar yapmışlar. Yazıyı kullanmaya başlamışlar. Böylece eğitim, bilim ve sanat gelişmiş, büyük bir medeniyet haline gelmişler. Mezopotamya medeniyetleri; Anadolu’yu, Mısır’ı, Hindistan’ı etkilemiş. Başlıca Mezopotamya Uygarlıkları Babiller, Asurlar ve Sümerlerdir. Mezopotamya bölgesi değerli ve bereketli toprakları ile günümüze kadar önemini korumaya devam etti. Resimli yazı yani pintogram çivi yazısına geçerek geleceğe belgeler bıraktı. Pintogram çok küçük resimler anlamına geliyordu bu resimler daha sonra çivi yazısına evrildi. Bu yazılar kil tabletlerin üzerine yazıldı ve korunması amacıyla fırınlandı. Mezopotamya Uygarlığı’nda yazı dili ağırlıklı olarak Sümerce Akadça oldu. Sümerce bugünkü Türkçe ile benzeşmektedir. Bu dönemden günümüze edebiyat eserleri de kaldı. Bu eserler Gılgamış Destanı, Tufan Hikayesi ve Yaratılış Manzumesi’dir. Özellikle astroloji ve matematik bu uygarlığın parlak yönüydü. Haftayı yedi güne ve saati 60 dakikaya bölen Sümerler oldu. Tıp alanında da gelişmeler kaydettiler. Hammurabi kanunları ile evlilik kurumu üzerine kuralları belirlediler. Bugünkü medeni hukukun temelleri atılmış oldu. Son olarak Kardeş olan Habil ve Kabil, ilk insan ve ilk Peygamber olan Hz. Adem’in oğullarıdır.

Arkadaşlarınla paylaşır mısın?

Mezopotamya uygarlıkları ve özellikleri nelerdir? hakkındaki aklınıza takılan soruları aşağıdan öğretmen ve öğrencilere sorabilir, Mezopotamya uygarlıkları ve özellikleri nelerdir? için bilgi alabilirsiniz..

Mezopotamya uygarlıkları ve özellikleri nelerdir? Hakkında 1 Yorum:

  1. Mezopotamya, bazı kaynaklarda medeniyetlerin beşiği olarak adlandırılır. Bereketli toprakları ve uygun iklim şartları nedeniyle çok eski zamanlardan beri yerleşmeye sahne olmuş ve birçok istilaya uğramıştır. Bilinen ilk okur-yazar toplulukların yaşadığı bölgede birçok medeniyet gelişmiştir. Mezopotamya Sümer, Babil, Asur, Akad ve Elam gibi en eski ve büyük medeniyetlerin doğduğu ve geliştiği yerdir.

Yorumlarını paylaşır mısın?

css.php